کد مطلب:77593 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:121

خطبه 109-اندرز به یاران











و من خطبه له علیه السلام

یعنی از خطبه ی امیرالمومنین علیه السلام است:

«ان افضل ما یتوسل به المتوسلون الی الله سبحانه: الایمان به و برسوله و الجهاد فی سبیله، فانه ذروه الاسلام و كلمه الاخلاص فانها الفطره.»

یعنی فاضلترین چیزی كه متقرب باشند به آن چیز مقربان به سوی خدای سبحانه، اقرار و اذعان به وجود خدا و به رسالت رسول خدا است و این دو اقرار اصل و اساس دین و ملت است و از برای او لواحق و متممات است:

یكی جهاد در راه خداست، اعم از جهاد اصغر كه جهاد با منكرین و معاندین دین باشد و از جهاد اكبر كه جهاد با نفس اماره و هوای نفسانیه باشد و جهاد به این معنی ذروه و ركن اعلای اسلام است، زیرا كه تمامیت تتمه، موقوف بر حصول آن است و به این سبب مقدم است بر كلمه ی اخلاص و توحید كه نفی شرك باشد، زیرا كه اعتقاد جنانی نفی شریك متفرع است بر جهاد اكبر بلا شبهه و ثمره ی او است، اگر چه اقرار لسانی كلمه ی توحید، به تقریب حقن دم و حفظ مال، مقدم باشد و یكی دیگر از لواحق اعتقاد به كلمه ی اخلاص است كه كلمه ی «لا اله الا الله» باشد، یعنی اعتقاد به اینكه خدا یگانه است و شریكی از برای او نیست و اعتقاد به یگانگی خدا فطری و جبلی عبادالله است، زیرا كه هر صاحب ادنی فطانتی، خود را در وجود و بقاء محتاج به یك خدا می بیند و بس و جزم می كند كه خدای عالم یكی است.

«و اقام الصلاه فانها المله و ایتاء الزكاه فانها فریضه واجبه و صوم شهر رمضان فانه جنه من العقاب و حج البیت و اعتماره فانهما ینفیان الفقر و یدحضان الذنب و صله الرحم فانها مثراه فی المال و منساه فی الاجل و صدقه السر فانها تكفر الخطیئه و صدقه العلانیه فانها تدفع

[صفحه 549]

میته السوء و صنائع المعروف فانها تقی مصارع الهوان.»

یعنی و یكی از آنها برپا داشتن نماز است به سبب اینكه نماز از ركن اعظم ملت است، گویا نفس ملت و دین است و دیگر ادا كردن زكات است به سبب اینكه زكات از مقدرات در قرآن و واجب است، یعنی تركش عقاب دارد و دیگر روزه ی ماه رمضان است، به سبب این كه روزه سپر است از عقاب، زیرا كه شكننده ی قوه ی شهویه است و دیگر گزاردن عبادات خانه ی خداست و عمره ی او است، به سبب اینكه حج و عمره نیست می گردانند احتیاج را و می برند گناه را و دیگر صله و احسان اقربا و خویشان است، به سبب اینكه سبب زیادتی در مال است و موجب تاخیر در مرگ است و دیگر صدقه دادن آشكار است، به سبب اینكه دفع می كند مردن به حال بد را، مثل فجاه و غرق و حرق و دیگر احسان و نیكی كردن است به خلق به سبب اینكه وامی پاید مكانهای اوفتادن در خواری را.

«افیضوا فی ذكر الله فانه احسن الذكر و ارغبوا فیما وعد المتقین فان وعده اصدق الوعد و اقتدوا بهدی نبیكم فانه افضل الهدی و استنوا بسنته فانها اهدی السنن و تعلموا القرآن فانه احسن الحدیث و تفقهوا فیه فانه ربیع القلوب.»

یعنی حركت كنید و جد و اجتهاد كنید در ذكر خدا، به تحقیق كه ذكر خدا بهترین ذكرهاست و راغب گردید در بهشتی كه وعده داده شده است پرهیزگاران را، پس به تحقیق كه وعده ی او راست ترین وعده ها است و پیروی كنید به راهنمائی پیغمبر شما، پس به تحقیق كه بهترین راهنما است و متدین گردید به شریعت او، پس به تحقیق كه شریعت او راهنماینده ترین شریعتها است و یاد گیرید قرآن را، پس به تحقیق كه بهترین خبر است و تفكر كنید در او، پس بتحقیق كه قرآن بهار دلهاست، انحاء گلهای معرفت در دل می رویاند.

«و استشفوا بنوره فانه شفاء الصدور و احسنوا تلاوته فانه احسن القصص.»

یعنی طلب كنید شفای مرض ظلمت جهل را به نور هدایت قرآن، پس به تحقیق كه قرآن شفای جمیع صدور است، كه عقول باشند، كه مثل صدور محیطند به قلوب نفوس،

[صفحه 550]

زیرا كه عقول كه از عالم معنی باشند عاشق باشند به معنی قرآن كه عین ذات باری تعالی باشد و ادراك معشوق شفای درد عشق عاشق است و هر گاه قرآن مطلوب و معشوق و شفای عقول كه كامل بالفعل باشند باشد، پس بطریق اولی شفای نفوس را شاید و نیكو تلاوت كنید قرآن را، یعنی از تلاوت پند بگیرید، به سبب اینكه به تحقیق كه قرآن نفع بخشنده ترین قصه ها است، زیرا كه تاثیر كلام در وعظ تابع تنزه متكلم است و قایل قرآن منزه است از جمیع نقائص و فوق تنزه او تنزهی نیست.

«فان[1] العالم العامل بغیر علمه، كالجاهل الحائر الذی لا یستفیق من جهله، بل الحجه علیه اعظم و الحسره له الزم و هو عند الله الوم.»

یعنی به تحقیق كه عالمی كه عمل كند به غیر علم خود، مثل جاهل حیران آنچنانی است كه باهوش نیاید از جهل خود، بلكه حجت خدا بر او بزرگتر است و ندامت از برای او لازمتر است و او در نزد خدا مستحق ملامت بیشتر است.

[صفحه 551]


صفحه 549، 550، 551.








    1. در نسخه های دیگر: و ان.